Saturday, June 29, 2013

जपानी शेतकरी आणि शी


जपानात जेव्हा एखादा शेतकरी, मुशाफीर, यात्रेकरू, प्रवासी कुणीही शेतावरून जात असे तेव्हा त्या पाहुण्याचे आतिथ्य करणे हे त्या शेतकर्‍याला आपले कर्तव्य वाटे. तेव्हा या प्रवाशाला रात्रीचं जेवण देऊन त्याला रात्रीचा   मुक्काम तिथेच ठोकण्याचा अर्थातच आग्रह केला जात असे. सकाळी मग याने प्रवासाला जावे, असा हा आतिथ्याचा प्रकार.
खरी मेख सकाळी उठल्यावर आहे. आपल्या ब्लॉगवाचकांना सांगणे नलगे! होय! शी! सकाळी या पट्ठ्याने शी न करता निरोप दिला तर तो जापानी शेतकरी आपला अपमान समजत असे. म्हणजे यानी रात्री जेवण केलं आणि सकाळी शी न करताच जातो म्हणजे काय! हे बरोबर आहे क! नाही ना!?
याने शेतात शी करायची ती पुरली जाणार. तिचं खत होणार आणि आपल्या पाहुण्याने आपल्याला आतिथ्याची संधी ती दिलीच शिवाय खतरूपी शीही! शीला हे खताचं अंग आहे म्हणून कसा सांस्कृतिक रंग चढलाय या शीणण्याला! त्यातलेही काही आध्यात्मिक किंवा प्रवाशाशी बंध निर्माण झालेले यजमान शेतकरी म्हणत असतील, “आता तू जा, शीरूपाने आता तुझे वास्तव्य इथे सदासर्वदा राहील. त्या शीचे खत होईल, खताचा उपयोग धान्याला होईल आणि अन्नरूपाने तू परत आमच्यात आणि आमच्या इतर पाहुण्यांमध्ये प्रवेश करशील!”
[एक प्रश्न: तुम्हाला जपानला जाणे म्हणजे शीला जाणे हा शब्दप्रयोग माहीत आहे का?]